Opsluiting leidt tot uitsluiting, de beste manier om verwarde mensen te helpen is door samen te werken
Opiniestuk van Tom van Mierlo, verschenen op 18-11-2024 in het AD en Brabants Dagblad.
In het artikel ‘Zorg verwarde personen grote last burgmeesters’ van donderdag 14 november van het AD, doen burgemeesters hun beklag over grote overlast van de verwarde mens. De conclusie en kop boven het artikel is dat dit komt door bezuinigingen in de ggz en de afbouw van bedden door de psychiatrie. Dat is op zich een bijzondere, en wat eenzijdige conclusie.
De beschaving van een maatschappij wordt o.a. afgemeten aan de manier waarop we zorgen voor onze zwakkere medemens. Als maatschappij hebben we er de afgelopen jaren samen voor gekozen de zorg voor onze kwetsbare medemens te vermaatschappelijken omdat we wéten dat dit betere zorg oplevert, met meer mogelijkheden tot herstel. Een andere keuze dus dan verwarde mensen opsluiten in de psychiatrie. Het verleden heeft ons geleerd dat dit vaak leidt tot slechte zorg en tot uitsluiting van mensen.
De juiste mensen rondom de cliënt verzamelen
De gekozen maatschappelijke manier van zorg, deze manier van begeleiden, het beperken van de overlast, etc. kunnen we alleen maar samen. Samen door een gezamenlijke inspanning van de ggz, de GGD, maatschappelijk werk, verslavingszorg, de gemeente en in goede samenwerking met politie en justitie. Deze maatschappelijke manier van zorg en begeleiding zijn we, als het goed is, met elkaar in het netwerk aan het oefenen. De principes van positieve gezondheid, herstelondersteunende zorg en netwerkzorg hebben ons de afgelopen jaren geholpen: kijken wat de verwarde mens wil, kan en nodig heeft, de juiste mensen rondom de cliënt verzamelen in een steungroep die hem of haar daarbij kan helpen en samenwerken over de organisaties heen.
Herstellen doe je thuis
Gezamenlijk verantwoordelijkheid dragen rondom en waar mogelijk met de cliënt, dat is waar het om gaat. Samen kijken naar dat wat nodig is, in een intensief traject, het liefst zonder opname. Want herstellen doe je thuis. En als dat echt niet gaat dan opschalen naar een korte opname of soms een langere opname. Soms in de psychiatrie, soms in de verstandelijke gehandicaptenzorg, soms in een verzorgingstehuis, soms in de verslavingszorg, soms in een justitiële instelling. En zo nodig met een gedwongen maatregel, als daar juridische gronden voor zijn.
De in het artikel geuite kritiek dat grote instellingen voor psychiatrische patiënten zijn gesloten, is vanuit het oogpunt van de ggz ook bijzonder. Nog steeds hebben we plekken waar mensen met ernstige psychiatrische problematiek kunnen wonen en hebben we psychiatrische wijkteams (FACT-team) om goede zorg te leveren voor mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen. Ook zijn er teams die speciaal binnen de psychiatrie zijn ingericht om dit werk te doen, die niet vol zitten. Zo hebben we bijvoorbeeld forensische FACT-teams, voor cliënten met de moeilijkste zorgvragen in de psychiatrie, en ook in onze forensisch psychiatrische afdelingen is er ruimte.
Bijzonder, of zullen we het gek noemen, dat er in dit artikel op geen enkele manier gesproken wordt over de noodzakelijke samenwerking en netwerkzorg voor deze kwetsbare groep. Wordt er bij elke verwarde mens gekeken of er een intensieve steungroep is opgetuigd om deze persoon optimaal te helpen? Nee? Dan moeten we dit ons allemaal aantrekken.
Tom van Mierlo is psychiater, voorzitter Raad van Bestuur Reinier van Arkel groep
Voorzitter CCAF, lid landelijke kerngroep zorg- en netwerkpsychiatrie
Lees het artikel online in het AD
Lees het artikel waar Tom van Mierlo aan refereert