Verwenzorg
Joke Zwanikken-Leenders
J.ZwanikkenLeenders@reiniervanarkel.nl
NL41RABO0129440191
Verwenzorg st RvA
Ook jij kunt meedoen
De verwenvisie valt in goede aarde. Niet in het minst door de verpleegkundigen en verzorgenden. Dat is niet zo vreemd. Bijna iedere verpleegkundige of verzorgende gaat in de zorg werken om 'goed' te doen. In de reguliere praktijk is daar weinig ruimte voor.
Verwenzorg-acties zijn een mooie uitlaatklep om 'het goede' uit te dragen. Verpleegkundigen en verzorgenden geven aan dat zij zo weer kunnen genieten van het zorg verlenen. En dat is belangrijk, ook voor de mensen waarom het gaat: de chronisch zieke mensen. Zij merken het verschil wel tussen de zorg die met liefde gegeven wordt en de zorg die 'volgens protocol verstrekt wordt'.
Verwenzorg moet sprankelen
Ook buiten de gezondheidszorg kent de verwenzorg inmiddels een grote groep aanhangers. Ik denk daarbij aan de politiek, overheden, zorgverzekeraars en natuurlijk bestuurders van de overige overheidsinstellingen.
Over nieuwe ontwikkelingen in de zorg wordt al snel gezegd dat ze 'geïntegreerd' of 'geïmplementeerd' moeten worden in de gezondheidszorg. Voor verwenzorg zou dat de dood in de pot zijn.
Verwenzorg moet sprankelen en moet niet ingekaderd worden in een beleidsnota of protocol. Natuurlijk mag verwenzorg een vaste, structurele plaats krijgen in de zorg. Maar mensen verwennen -denk daarbij aan de basale dingen- laat zich niet plannen of timen. En laten we wel zijn: niet iedereen kan verwennen. Het moet wel 'in' de mens zitten. Verplicht verleende verwenzorg is geen verwenzorg, het verwennen komt uit het hart.
Financiering van verwenzorg
Het extra mooi opmaken van van een patiënt kost nauwelijks geld, net zoals een aai over de bol. Voor het overige worden verwenzorg-acties veelal bekostigd uit giften of sponsoring van bedrijven en instellingen of concrete bijdragen in de vorm van gratis toegangskaarten voor tennistoernooien en musicals, het door restaurants of attractieparken aanbieden van volledig verzorgde arrangementen voor een aantal patiënten.
Waar komt verwenzorg vandaan?
Een kleine historie
Jan Bastiaanse was tot zijn overlijden, op 18 juli 1997, directeur van het Landelijk Centrum Verpleging en Verzorging. Hij droeg met verve de verwentheorie uit. Hij bracht het als tegenhanger van de alom beleden zelfzorgtheorie. "Niks zelfzorgen, vertroetel ze maar", zei hij.
Na zijn dood heeft Joke Zwanikken-Leenders de fakkel overgenomen en de theorie concreet handen en voeten gegeven. Zo kregen chronisch-psychiatrische patiënten een high-tea in een kasteeltuin, daklozen kregen kerstpakketten en werden er nog veel meer 'verwenacties' georganiseerd.
Sinds 2001 is er de Nationale Verwendag in de zorg.
De dag valt in de Week van de Chronisch Zieken. Bewoners van verpleeg- en verzorgingshuizen, maar ook de veelal oude bewoners van afdelingen in de psychiatrie, worden getrakteerd op een bijzondere dag. Ze gaan eens uit eten in een echt restaurant. Om te ontdekken dat echt eten anders smaakt dan het "ontkoppeld koken" waarmee ze in de instelling te maken hebben. Of ze gaan naar een mooi pianoconcert. Om zo te ervaren dat er verschil bestaat tussen live muziek en een Cd-schijf.
Verwenzorg mag dan een nieuw begrip zijn (het staat sinds 2005 in de Dikke Van Dale), het is al zo oud als de weg naar Rome. Verwenzorg gaat over de terugkeer van normen en waarden in de zorg. Bijzondere uitstapjes verzinnen is natuurlijk prachtig, maar in de kern gaat het om de basale dingen, waarvan al heel lang bekend is dat ze heilzaam werken: "goedemorgen" zeggen, een aai over de bol geven, even de kussens opschudden. Net even dat extraatje. Zodat er weer warmte en genegenheid in de zorg is. In Engelstalige landen spreekt men over "TLC-zorg": tender, love and care.